Nhà 3 gian 2 chái là kiểu nhà truyền thống của Việt Nam ta trước đây. Chúng xuất hiện nhiều ở những vùng quê Bắc Bộ và đang dần được thay thế bằng những mẫu thiết kế cách tân, hiện đại hơn.
Tuy nhiên, loại hình nhà ở này còn rất ít, thậm chí là khá hiếm ở nước ta. Thậm chí là ở cả những vùng nông thôn. Một số ngôi nhà còn lưu giữ lại hoặc đã được cải tạo, sửa sang cho phù hợp với hiện tại. Số còn lại thường là những gia đình có điều kiện về kinh tế, muốn xây dựng lại nhà 3 gian 2 chái này để làm nơi nghỉ ngơi vào cuối tuần. Kiểu nhà 3 gian 2 chái này sẽ phù hợp với những mẫu thiết kế mang đậm phong cách nông thôn, mộc mạc và đơn sơ.
Nhà 3 gian hai chái là ngôi nhà gồm sở hữu 3 căn phòng, và được cơi nới thêm 2 phòng nhỏ. Theo những kiến thức lưu truyền thì nhà 3 gian 2 chái với 3 gian nhà. Gian ở giữa là gian chính. Gian nhà này thường sử dụng khiến nơi thờ tự gồm một bộ bàn thờ cúng tổ sư. Ở đây thường sở hữu 1 bộ bàn ghế tiếp khách, hay sập ngày xưa. hai gian còn lại ở hai kế bên, thường được sử dụng phục vụ cho nơi nghỉ ngơi, gồm giường hoặc phản. 1 gian là phòng ngủ của chủ sở hữu. Gian còn lại dành cho khách hoặc họ hàng tới chơi. 2 chái là hai phòng nhỏ ở đầu nhà. 3 gian chính sáng và rộng hơn hai chái. Đây là phòng ngủ cho gia đình hoặc là nơi chứa đựng thóc khi, đồ đạc… 2 chái là hai phòng nhỏ ở đầu nhà ở 2 bên. phối hợp với sân trước có hàng cau và vườn sau trồng chuối và ao cá trước mặt…của người Việt xưa, đặc thù ở khu vực miền Bắc. Nhà ba gian 2 chái với diện tích không quá lớn. Chính vì thế đối có anh chị em chưa từng vào nhà ai kiểu 3 gian 2 chái sẽ khiến cho bạn cảm thấy lạ, khá choáng ngợp với kiểu cách, trưng bày bên trong.
Tuy nhiên theo đặc trưng là những người phương tây tới Việt Nam du lịch. Họ thường rất thích dòng nhà 3 gian hai chái này. Hai gian hai bên nhà ba gian 2 chái có cửa hẹp hơn ở 2 kế bên, tiêu dùng khiến cho nơi ngơi nghỉ, gồm giường hoặc phản hay sập gỗ. một gian là phòng ngủ của chủ nhân.
Những điểm đặc biệt của loại hình nhà gỗ này
Hàng hiên (hành lang) nhà ba gian là gì còn tạo thêm các thoáng bằng gỗ hoặc đan bằng tre nứa đặt ở giữa khiến cho bình phong, mục đích là hạn chếảnh hưởng bất lợi của thời tiết tạo sự kín đáo, nhưng bên trong vẫn với thể quan sát được bên ngoài.
Nhà ba gian 2 chái cũng là phòng ngủ hoặc phòng chứa đồ, có cửa thông phòng và cửa sổ ở mặt trước. Bếp được ngoài mặt riêng, phía bên trái (trong khoảng trong nhà nhìn ra). Cạnh bếp là giếng nước nơi gia đình vừa sở hữu giếng nước để luôn thể dùng lúc dùng khi thổi nấu và tắm rửa.
Hình ảnh cái giếng nước sở hữu loại gáo múc nước bằng tay được luôn hiện hữu trong mỗi tâm tưởng chúng ta lúc kể tới những hình ảnh vô cộng chất phác và bình dị ấy. Bên phải là nhà ngang hay nhà phụ, những dãy nhà này vây quành1 sân rộng được sắp xếplàm nhà kho đựng thóc còn là nơi ngơi nghỉ của các con cháu, bạn bè.
Các kiến trúc trạm khảm được lồng ghép vào trong các chi tiết nhỏ từ trên những chấn song cửa, các nghệ nhân còn chạm trổ những bức tranh phong thủy, hình linh vật biểu tượng cho sông, suối tượng trưng cho sức mạnh gia đình và hạnh phúc.
Kế bên đó, lan can gồm 15 bậc cầu thang lên xuống của 2 cửa chính bao nói quanh nói quẩn mặt trước và mặt sau biểu hiện sự tinh tế quan điểm về vũ trụ, âm dương ngũ hành và nhân – sinh – quan cao đẹp.
1 số khác còn vun đắp cái kiến trúc nhà ba gian hai chái này để sinh sống nhằm tưởng nhớđếntiên sư, nơi “chôn rau cắt rốn” và dặn lòng luôn nhớ mình là ai để ko bao giờ quên nơi còn gọi quê hương.
Ngôi nhà được ngoài mặt theo chiều ngang thường là nhà hướng Nam nhằm đón gió mát, nhận ánh sáng, đặc trưng là nắng ấm khi Đông về, nhưng tránh được nắng gắt vào mùa hè, song song hạn chế được gió lạnh Đông Bắc thổi vào. tuy nhiên, đây chẳng phải là yêu cầuđề nghị như câu nói “lấy vợ hiền hoà, làm cho nhà hướng Nam”, mà còn phụ thuộc vào sự tiện lợi, hợp lý của mảnh đất và cảnh quan bao quanh căn nhà.
Nếu như phía trước nhà là trục đường đi hoặc loại sông, thì mặt nhà sẽ hướng về phía đó. Trước nhà gỗ 3 gian hai trái là sân, khoảng ko gian kết nối ngôi nhà sở hữu môi trường xung quanh vô cộng tự im bình, thanh tú, thường sở hữu hàng cau phía trước.
“Trước cau, sau chuối”, một kinh nghiệm trồng cây hợp khí hậu và phong vị của người Việt. cố nhiên, cau có thể được thay bằng các chiếc cây khác cũng mang dáng thẳng, lá đẹp như thiên tuế, cọ, dừa cảnh… Đây đều là những cây ko ngăn cản nắng sớm và gió mát, ít rụng lá, ko che tầm nhìn. Còn chuối hoặc các cây lá lớn dày trồng ở sau nhà nhằm ngăn gió lạnh Đông Bắc, ngăn nắng gắt buổi chiều.
Kiểu nhà ba gian hai chái thường được xây bằng những vật liệu đơn giản, sẵn có ở gia đình hoặc vùng lân cân. Ví dụ như cột nhà được làm từ xoan trồng trong vườn. Kết hợp với gỗ, tre, nứa…Nhưng gỗ vẫn là nguyên vật liệu chính. Gỗ làm cột chính sau khi chặt xuống thường được ngâm dưới ao, hồ gần nhà trong một thời gian dài để tạo độ bền.
Ngoài cái tên gọi nhà ba gian hai trái, kiểu nhà này còn có thể gọi nôm na là nhà ngang. Bởi chúng được xây theo chiều ngang, chiều dài thường lớn hơn 15m. Mỗi gian bố trí cửa đi riêng mở thẳng ra phần hiên trước nhà. Với hai chái, cửa ra vào sẽ quay vào nhau, mở nhìn ra phần hiên bên cạnh. Cửa ở mặt tiền thường chỉ là cửa sổ để lấy không khí chứ không mở thẳng cửa đi ra sân. Cách thiết kế khá giống với mẫu nhà cấp 4 hiện nay.
Tuy nhiên, loại hình nhà ở này lại được rất nhiều khách nước ngoài yêu thích. Kiến trúc nhà ba gian 2 chái đơn giản, không quá phức tạp và cầu kỳ. Bên ngoài thường có hiên rộng, chạy dài từ đầu này đến đầu kia của ngôi nhà.
Đây sẽ là nơi gia đình ngồi ăn uống, trò chuyện khi có khách với hình ảnh chiếc chiếu quen thuộc. Đặc biệt là khi nhà có đám giỗ, cỗ hoặc tiệc tùng nhiều khách khứa. Do vậy, phần hiên khá rộng, ít nhất là bằng chiều dài hoặc chiều ngang của một chiếc chiếu cói.
Đại đa số những mẫu thiết kế nhà trước đây, ở các vùng nông thôn đều có sân ở trước cửa nhà. Trước sân có thêm cả vườn cây với cau, xoan hay chuối…
Diện tích phần sân khá rộng, đôi khi có thẻ bằng cả diện tích của ngôi nhà. Nhờ đặc điểm này mà thường khá mát. Và dù diện tích xây dựng nhà có bé thì vẫn rất thông thoáng.
Mái đầu tiên của loại nhà này được lợp bằng rơm, rạ. Tuy nhiên, khi cuộc sống được cải thiện thêm, đất nước dần phát triển. Họ bắt đầu chuyển sang mái ngói đỏ truyền thống hoặc một số loại gạch không nung. Kết cấu cũng khá đơn giản, sẽ có một bộ khung ở dưới làm từ các ống tre, đan xen chiều dọc và ngang với nhau. Bên trên là ngói đỏ lợp theo lớp sole.
Mái nhà mái lá sẽ có hai lớp, hạn chế dột xuống bên dưới và tránh nắng nóng bởi ảnh mặt trời.
Hệ mái nhà ba gian hai trái thường là mái chụp và thấp, che được cả diện tích phần hiên. Do đó, không gian bên trong thường tối hơn so với nhà ở hiện nay.