Cát trong xây dựng - Cách phân biệt

Một trong những vấn đề đối với nhiều gia chủ là họ không thể phân biệt được chính xác các loại cát xây dựng: loại cát nào dùng để san lấp, loại nào dùng để đổ bê tông, và loại nào dùng để xây tô… Những thông tin ở bài viết này, sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc cát xây dựng có mấy loại và xây nhà nên dùng loại cát nào, để có thể chọn loại cát xây dựng phù hợp nhất cho việc thiết kế xây dựng công trình của mình.

Cát xây dựng có mấy loại? Được sử dụng như thế nào?

Trong bất cứ công trình lớn nhỏ nào thì cát là 1 trong những vật liệu không thể thiếu. Cát xây dựng là một trong những vật liệu xây dựng mà ai cũng biết với nguồn gốc từ tự nhiên và rất dễ tìm kiếm. Kích thước của cát xây dựng rất nhỏ chỉ 0.05-1mm. Cát được chia theo kích thước 0,05 – 0,25 là loại cát mịn, 0,25 – 0,5 là cát trung bình, từ 0,5 – 2 là các thô và rất thô.

Hiện nay có rất nhiều loại cát khác nhau để phục vụ cho từng yêu cầu xây dựng.

Cát đen

Cát đen xây dựng

Cát đen xây dựng là loại cát có màu sẫm, và gần giống với màu đen (nhưng không phải cát màu đen).Giá thành của loại cát đen rẻ hơn nhiều so với cát vàng do vậy loại cát này được dùng rộng rãi trong xây dựng các công trình dân dụng, tòa nhà hay công trình nhỏ

Cát đen xây dựng dùng chủ yếu cho vữa, xây trát và san lấp...vì có giá thành rẻ.Cát đen có 2 loại chính đó là:

• Cát đen loại to không lẫn tạp chất dùng để xây trát.
• Cát đen phù sa có lẫn nhiều tạp chất như phù sa, thực vật nhỏ và các tạp chất khác thường được dùng để san lấp mặt bằng, làm nền…

Cát vàng

Cát vàng là loại cát xây dựng được khai thác từ sông lên với màu vàng vốn có của nó. Cát vàng khá đa năng, nó có thể được sử dụng trong nhiều hạng mục công trình khác nhau.

Cát vàng xây dựng

• Cát vàng khá đa năng cùng với nhiều mục đích ở nhiều hạng mục khác nhau. Tuy nhiên loại cát này được sử dụng nhiều nhất là để đổ bê tông & xây tường ở những nơi chịu lực.
• Ngoài ra, người ta còn dùng cát vàng trong trộn vữa để lát nền ở những vị trí ẩm ướt, thường là ở tầng 1
• Cát vàng hay còn gọi là cát đổ bê tông tươi (vì nó được dùng rất nhiều cho mục đích này). Khi dùng loại cát này làm cho bê tông nhanh ráo khô & nhanh cứng hơn nhiều.
• Để bê tông đạt tới chất lượng tốt nhất cần chú ý sàn cát sạch sẽ & chia tỉ lệ thích hợp giữa cát, nước, đá, xi măng…trước khi trộn.
• Đôi khi cát vàng còn được sử dụng để chát tường nhưng nhược điểm của loại cát này là làm cho tường bị sù sì, và không được láng mịn. Cần trộn thêm cát tô, cát san lấp với tỉ lệ cát vàng rất ít, chỉ dưới 20%…

Một số tiêu chuẩn cơ bản khi chọn cát vàng để xây nhà như sau:

• Kích thước hạt từ 1.5 – 3mm.
• Không lẫn tạp chất như sỏi lớn, vỏ xò, vỏ ốc.
• Các chất hữu cơ, bùn hoặc đát sét cũng không được có mặt.
• Hàm lượng muối gốc sunphat, sunphit có trong cát xây tô không được vượt quá 1% tổng khối lượng chung.

Cát san lấp

Cát san lấp chính là loại cát đen mịn, cỡ hạt không đồng nhất với nhau và có lẫn tạp chất. Đây là một loại cát khá rẻ bởi chúng hầu như không trải qua công đoạn loại bỏ tạp chất. Với kích thước hạt rất nhỏ của mình nó được dùng để san lấp công trình, nền nhà bởi khoảng trống giữa các hạt rất nhỏ tạo nên độ vững chắc.

Cát san lấp thường sử dụng để lót nền và san lấp mặt bằng

Lưu ý: Chiều sâu của lớp nền cần được san lấp phải nhỏ hơn 3 mét để có thể phát huy tác dụng tốt nhất. Không nên dùng cát san lấp cho nền có nước ngầm nhiều với áp suất lớn.

Cát để xây tô

Cát xây tô hay thường được dân trong nghề gọi là cát tô (cát trắng). Đây là loại cát sạch và mịn chuyên dụng cho việc trát tường (tô tường). Để xây nhà hoặc trát tường thì cát xây tô phải đạt tiêu chuẩn và được trôn với tỉ lệ đúng yêu cầu kỹ thuật.

Cát xây tô

Cát xây tô là loại cát hạt trung, sạch và không lẫn tạp chất. Có giá thành mắc hơn cát san lấp nhưng lại rẻ hơn cát vàng

Loại cát này được tuyển lựa khá chặt chẽ với các chỉ tiêu, yêu cầu cụ thể như:

• Mô đun độ lớn cát >= 0,7
• Không được lẫn sỏi hạt lớn (có đường kính từ 5 đến 10 mm)
• Không được có sét, á sét & các tạp chất khác ở dạng cục trong cát
• Hàm lượng muối gốc sun phát, sun phít <= 1% tổng khối lượng cát
• Hàm lượng bùn sét, hữu cơ <= 5% tổng khối lượng cát

Trên thực tế, cát xây tô có độ lớn ở một mức tương đối. Tường được xem là bộ mặt, phần da thịt của các công trình. Do vậy cát xây tô giữ một vai trò rất quan trọng không thể thiếu đối với xây dựng. Đặc biệt là những công trình xây dựng dân dụng, nhà cửa, biệt thự

Cát bê tông

Cát bê tông có giá thành cao hơn các loại khác, là loại có kích thước hạt lớn. Cát bê tông thường có thể thay thế cho đá đổ bê tông. Các bạn nên chú ý tiêu chuẩn của cát bê tông để sử dụng an toàn cho công trình:
Kích thước 2.0 – 3.3mm.

• Hàm lượng muối gốc sunphat, sunphit không quá 1% khối lượng tổng thể.
• Sỏi có đường kính từ 5 – 10mm không vượt quá 5% khối lượng tổng thể.
• Mica không được lớn hơn 1% theo khối lượng tổng thể.

Loại cát xây dựng nào là tốt nhất? Và xây nhà nên dùng loại cát nào?

Nhiều người phân vân không biết là xây nhà nên dùng loại cát nào. Thật ra không có loại cát nào tốt nhất mà chỉ có loại cát nào là phù hợp nhất.

Cần chọn mua loại cát đúng với những mục đích vị trí cần xây dựng như: để đổ bê tông, san lấp hay xây, tô…

Lưu ý:

• Cát hạt mịn (cát san lấp) sử dụng để san lấp nền móng
• Cát hạt lớn (cát vàng) sử dụng để đổ bê tông.
• Cát hạt trung (cát vàng, cát đen) dùng để xây tường và tô tường

Việc chọn được đúng vật liệu xây dựng luôn làm cách gia chủ đau đầu bởi tính chất quan trọng của nó. Chúng tôi chia sẻ một số cách nhỏ để bạn có thể chọn được cát xây dựng tốt nhất cho ngôi nhà của mình.

• Dùng tay nằm chặt 1 nắm cát, nếu có nhiều chất bẩn hoặc bùn bám tay không nên chọn, hoặc mua rồi thì có thể dùng nước rửa qua trước khi thi công.
• Không được tồn đọng đát sét, mica, hay vỏ sò trong cát. Bạn có thể dùng lưới lọc cát để có cát tốt nhất.
• Đất không được nhiễm phèn, nhiễm mặn là điều cực kì nên quan tâm.

Trên đây là những thông tin về cát xây dựng, hy vọng có thể cung cấp cho bạn được những kiến thức cần thiết.