Ô văng là gì? Một số quy định về thiết kế ô văng

Khi thiết kế, thi công nhà ở hiện nay, ngoài những hạng mục lớn như móng, tường, mái nhà… được gia chủ và kiến trúc sư quan tâm thì ngay cả những hạng mục nhỏ như cửa, ô văng, nền… cũng cần phải để ý đến vì nó cũng đóng vai trò khá quan trọng, bạn cần phải hiểu biết về yêu cầu kỹ thuật và quy định để xây dựng đạt chuẩn nhất.

Ô văng là gì?

Ô văng chính là phần cấu kiện được đặt ngay phía trên của lanh tô cửa sổ. Và lanh tô là bộ phận dầm tường, có thể được xây dựng bằng gạch, bê tông cốt thép hay gạch cốt thép, gỗ, cốt thép định hình. Nhiệm vụ của lanh tô chính là đỡ khối tường nằm ở phía trên cửa sổ, cửa đi và tạo nên các lỗ cửa ở trên bề mặt tường. Ô văng sẽ được xây dựng nhô ra khỏi mặt tường với một khoảng cách cho phép dao động từ 40 – 50cm. Tác dụng của ô văng chính là để che nắng, che mưa cho cửa sổ.

Nhà cửa ở Việt Nam khí hậu nắng nóng mưa nhiều ở các ô cửa sổ nhà nào cũng cần ô văng để chống thấm, chống tạt nước khi mưa và chống nóng khi mùa hè đến. Ngoài ra, cửa sổ có ô văng còn thêm phần thẩm mỹ. Ngày nay người ta có rất nhiều sự lựa chọn ô văng cửa sổ đa dạng.

Ô văng có khối lượng rất nặng, ô văng mấy trăm ký đến hàng tấn là rất bình thường, rất dễ đè chết người và đè bẹp các tài sản khác nếu rơi xuống đất. Trong trường hợp sập ô văng thì có khá nhiều nguyên nhân có thể là do đặt thép sai với yêu cầu kỹ thuật hay hệ thống giáo chống đỡ không được đạt yêu cầu.

Các loại ô văng

Hiện nay có rất nhiều loại ô văng khác nhau chúng ta có thể phân chia theo vật liệu cấu tạo chính:

• Ô văng bê tông cốt thép
• Ô văng kính gỗ hay thép kính
• Ô văng khung thép: sử dụng khi cần một

Hoặc phân chia theo hình thức thiết kế:

• Ô văng bê tông cốt thép chữ nhật đơn giản
• Ô văng kiểu nhà kiến trúc phục hưng, châu Âu, sử dụng gờ chỉ và hoa văn lớn.
• Ô văng mái chèo có ốp ngói
• Ô văng sắt tạo hình hiện đại
• Ô văng gỗ truyền thống
• Ô văng mái kết hợp
• Và một số loại khác…

Quy định về việc xây dựng ô văng

Việc xây dựng ô văng cần phải tuân theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng. Cụ thể là tại Điều 2 quyết định số 04/2008/QĐ-BXD được quy định như sau : Phần nhà được phép nhô quá chỉ giới đường đỏ trong trường hợp chỉ giới xây dựng trùng với chỉ giới đường đỏ

Các quy định này cần được vận dụng phù hợp với giải pháp tổ chức không gian cụ thể của từng khu vực và thể hiện trong quy định về quản lý xây dựng theo đồ án quy hoạch của từng khu vực cụ thể và phải tuân thủ các quy định sau đây:

Đối với phần nhô ra cố định

Trong khoảng không từ mặt vỉa hè lên tới độ cao 3.5m, mọi bộ phận của nhà đều không được nhô quá chỉ giới đường đỏ, trừ các trường hợp dưới đây:

Đường ống đứng thoát nước mưa ở mặt ngoài nhà: được phép vượt qua đường đỏ không quá 0,2m và phải đảm bảo mỹ quan;

 Từ độ cao 1m (tính từ mặt vỉa hè) trở lên, các bậu cửa, gờ chỉ, bộ phận trang trí được phép vượt đường đỏ không quá 0,2m.

Trong khoảng không từ độ cao 3.5m (so với mặt vỉa hè) trở lên, các bộ phận cố định của nhà (ô-văng, sê-nô, ban công, mái đua…, nhưng không áp dụng đối với mái đón, mái hè) được vượt quá chỉ giới đường đỏ theo những Điều kiện sau:

Độ vươn ra (đo từ chỉ giới đường đỏ tới mép ngoài cùng của phần nhô ra), tùy thuộc chiều rộng lộ giới, không được lớn hơn giới hạn được quy định ở bảng 2.9, đồng thời phải nhỏ hơn chiều rộng vỉa hè ít nhất 1,0m, phải đảm bảo các quy định về an toàn lưới điện và tuân thủ quy định về quản lý xây dựng áp dụng cụ thể cho khu vực;

Vị trí độ cao và độ vươn ra cụ thể của ban công phải thống nhất hoặc tạo được nhịp điệu trong hình thức công trình kiến trúc, tạo được không gian kiến trúc cảnh quan trong từng cụm nhà cũng như trong tổng thể toàn khu vực;

Trên phần nhô ra chỉ được làm ban công, không được che chắn tạo thành lô-gia hay buồng.

Đối với phần nhô ra không cố định

Cánh cửa: ở độ cao từ mặt hè lên 2,5m các cánh cửa (trừ cửa thoát nạn nhà công cộng) khi mở ra không được vượt quá chỉ giới đường đỏ.

Phần ngầm dưới mặt đất

Bộ xây dựng quy định rằng mọi bộ phận ngầm dưới mặt đất của ngôi nhà đều không được vượt quá chỉ giới đường đỏ.

Đối với mái đón và mái hè phố

Nhà nước và bộ xây dựng khuyến khích việc xây dựng mái hè phục vụ công cộng để tạo điều kiện thuận lợi cho người đi bộ. Tuy nhiên mái đón, mái hè phố phải tuân theo các quy định sau:

Được thiết kế đồng bộ cho cả dãy phố hoặc cụm nhà, đảm bảo tạo cảnh quan

Đảm bảo tuân thủ các quy định về phòng cháy chữa cháy

Ở độ cao cách mặt vỉa hè 3,5m trở lên và đảm bảo mỹ quan đô thị

Không vượt quá chỉ giới đường đỏ

Bên trên mái đón, mái hè phố không được sử dụng vào bất cứ việc gì khác (như làm ban công, sân thượng, sân bày chậu cảnh…)

Ghi chú:

Mái đón: là mái che của cổng, gắn vào tường ngoài nhà và đua ra tới cổng vào nhà và hoặc che một phần đường đi từ hè, đường vào nhà

Mái hè phố: là mái che gần vào tường ngoài nhà và che phủ một đoạn vỉa hè

Phần nhô ra không cố định:

 Cánh cửa: ở độ cao từ mặt hè lên 2,5m các cánh cửa (trừ cửa thoát nạn nhà công cộng) khi mở ra không được vượt quá chỉ giới đường đỏ.

Các quy định về các bộ phận nhà được phép nhô ra

Quy trình lắp đặt ô văng cửa sổ

Bước 1: Kiểm tra ô văng

– Tiến hành kiểm tra hình dáng, kích thước, chủng loại ô văng xem nó đã đúng với thiết kế chưa

– Kiểm tra xem thời gian đúc đã đảm bảo ô văng đáp ứng được cường độ chịu lực chưa

– Kiểm tra vị trí cốt thép chịu lực để tránh xảy ra bất cứ sơ suất, nhầm lẫn nào trong quá trình lắp đặ

Bước 2: Vận chuyển ô văng

Với những trường hợp ô văng được đúc ở nơi xa vị trí lắp đặt cần tính toán tới phương án vận chuyển ô văng cho phù hợp

Bước 3: Kiểm tra độ ổn định của giàn giáo

Vị trí lắp đặt của ô văng là ở trên cao nên việc dựng giàn giáo sẽ giúp việc lắp đặt tiến hành thuận lợi hơn. Vì vậy, việc kiểm tra độ ổn định của giàn giáo trước khi đưa ô văng lên lắp đặt là rất cần thiết.

Bước 4: Làm cây chống đà đỡ mép ngoài ô văng

Ô văng được lắp đặt nhô ra phía ngoài mặt tường <1,2m nên để ô văng có thể ổn định được trong khi lắp đặt thì các bạn phải dựng cây chống đà để đỡ mép ô văng.

Bước 5: Kiểm tra độ cao và độ ngang bằng của đoạn tường đặt ô văng

Trước khi tiến hành đặt ô văng lên thì cần xác định lại vị trí, kích thước theo bản vẽ cũng như kiểm tra xem độ cao và độ ngang bằng của đoạn tường đặt ô văng đã đạt chưa.

Bước 6: Rải vữa đệm

Sau khi kiểm tra đạt yêu cầu các bạn tưới nước lên đọa tường nơi lắp đặt ô văng để tạo độ ẩm rồi phủ lên đó một lớp hồ dầu và cuối cùng là rải vữa đệm lên.

Bước 7: Đưa ô văng vào vị trí

Đặt ô văng lên lớp vữa đệm. Tuy nhiên, trước khi đặt cần phải xác định được chiều của cốt thép chịu lực và vệ sinh mép dưới của ô văng rồi phủ một lớp hồ dầu lên.

Bước 8: Điều chỉnh ô văng đúng vị trí kết hợp với chống đỡ ô văng

Sau khi đặt ô văng lên vị trí cần đặt thì hãy tiến hành chỉnh lại cho đúng vị trí và ô văng phía tường trong cũng phải bằng khít với mặt tường. Đồng thời, kết hợp dựng cây chống đà đỡ ô văng cố định.

Một số loại ô văng cửa sổ thường gặp

Tùy vào từng ngôi nhà, thiết kế bên ngoài lẫn bài trí bên trong nội thất sẽ có những kiểu ô văng phù hợp. Để đạt được hiệu quả thẩm mỹ cao nhất thì hiện nay ô văng thương được đặt làm riêng cho mỗi công trình vì thực tế thì không có khung cửa sổ nào là giống nhau. Để tránh những sai sót hoặc làm xong không phù hợp thì bạn có thể tham khảo 3 loại ô văng thường được sử dụng nhất dưới đây:

Ô văng cho cửa sổ hình chữ nhật

Thuộc loại có lịch sử lâu đời nhất, từ xa xưa đã được ông cha ta ứng dụng cho các khung cửa sổ của gia đình. Với lối thiết kế đơn giản, dễ dàng thi công cũng dễ lắp đặt. Ngày xưa khi còn sử dụng thuần chỉ xi măng không thì những người có tay nghề cao có thể còn xây và tạo hình trực tiếp trên tường luôn. Giúp tiết kiệm chi phí, không cần thuê đội thi công riêng, phù hợp với nhà có kết cấu đơn giản.

Tuy nhiên hiệu quả che mưa nắng thường không được tốt, vì ô văng hình chữ nhật được thiết kế với hình dạng thuôn dài. Vì thế chiều rộng nó không đủ để che mưa nắng nhiều, phù hợp để thẩm mỹ hơn.

Ô văng dạng mái chèo

Vừa đơn vừa có phát huy tốt công dụng che mưa nắng, thường các nhà mặt phố hoặc xung quanh trống rộng sẽ chọn thiết kế dạng mái chèo. Vì xung quanh không có nhà liền kề sát vách hoặc san sát nhau thì khi trời mưa gió, nắng gắt sẽ dễ bị tác động vào cửa sổ nếu dùng thiết kế ô văng thì chữ nhật.

Về lâu dài sẽ hỏng, không bền màu sơn, màu gỗ hoặc làm gỉ các thanh cửa sổ làm bằng sắt,… Không bị quá đơn giản và nhàm chán, có nhấn nhá bằng những viên gạch nhỏ hoặc gạch hình vảy cá trên mái ô văng để làm điểm nhấn.

Ô văng hoa văn

Kiểu ô văng này hiện nay đang được nhiều người ưa thích vì tính thẩm mỹ nó mang lại rất cao. Phù hợp với những thiết kế nhà biệt phủ, biệt thự sân vườn,… những thiết kế này đòi hỏi sự tinh xảo, tỉ mỉ từng chi tiết để sao cho cân xứng và hoàn hảo nhất. Với những đường nét cong mềm mại không bị cứng, khô khan như hai thiết kế trên sẽ tạo cảm giác thoải mái và ưa mắt hơn khi nhìn.

Thiết kế này công dụng che mưa nắng cũng không tốt lắm, nhưng bù lại mặt thẩm mỹ lại rất tốt. Tuy nhiên bạn cần lưu ý thiết kế các khung cửa sổ làm bằng kính, thủy tinh trong hoặc các chất liệu cao cấp để về lâu dài tránh bị ảnh hưởng bởi các tác nhân môi trường.

Ứng dụng mái ô văng cũng rất kén nhà, thường các gia đình biệt phủ sẽ thuê đội thiết kế riêng, xem xét kết cấu nhà, kết cấu mái, kết cấu cửa để đưa ra những mẫu hoa văn phù hợp nhất, cân xứng nhất với ngôi nhà.